Πως να μάθω να στηρίζομαι σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει

Τα πάντα ρει, είπε ο φιλόσοφος Ηράκλειτος, θέλοντας να δηλώσει πως όλα τα πράγματα στον κόσμο είναι ρευστά, κινούνται, αλλάζουν.
Η αλλαγή, είτε μέσα από ευχάριστα γεγονότα όπως ο γάμος, η επανένωση ενός ζευγαριού, η εγκυμοσύνη, η συνταξιοδότηση, η εργασιακή επανάκαμψη ή προαγωγή, η επιτυχία σε εξετάσεις κ.α., είτε μέσα από δυσάρεστα γεγονότα όπως το διαζύγιο, ο θάνατος, ένα προσωπικό ατύχημα ή αρρώστια, απόλυση από εργασία, εξόφληση δανείου, μικροδιαφορές με τον νόμο κ.α., πολλές φορές αποδιοργανώνει το άτομο γιατί είναι μια συνθήκη που επιφέρει πολλές απώλειες.

Παραδείγματος χάριν όταν ένα άτομο χάσει την δουλειά του και αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα έρχεται σε επαφή όχι μόνο με την απώλεια της εργασία του αλλά και με τον τρόπο που συνήθιζε να είναι σε αυτή την συνθήκη ( δευτερογενής απώλεια).

Τι συμβαίνει όμως όταν ο άνθρωπος παγιδεύεται & χάνεται μέσα στην αλλαγή?

Όταν το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με κάποια αλλαγή στη προσπάθεια του να την διαχειριστεί, πολλές φορές εμμένει στο παρελθόνμε την έννοια ότι παγιδεύεται σε στερεοτυπικές συμπεριφορές, κλισέ ( πρέπει να είμαι ή δεν πρέπει να είμαι, πρέπει να συμπεριφέρομαι με αυτόν ή τον άλλο τρόπο) συμπεριφορές που έχει μάθει να χρησιμοποιεί στο παρελθόν και κάποιες από αυτές αποτέλεσαν τρόποι επιβίωσης στις συνθήκες του περιβάλλοντος του, όπως επίσης κατευθύνεται προς το μέλλον. Συγκεκριμένα, όταν το άτομο αναλώνεται σε σκέψεις όπως « τι θα γίνει;», «πώς θα είναι;» , «και εάν συμβεί αυτό;» και όλο αυτό του δημιουργεί φόβο και άγχος.

Ο Fritz Perls, ένας από τους ιδρυτές της ψυχοθεραπείας Gestalt, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά πως το άγχος αποτελεί το κενό ανάμεσα στο τώρα και το μετά. Κάθε φορά που εγκαταλείπουμε την πραγματικότητα της στιγμής και ασχολούμαστε με το μέλλον, βιώνουμε άγχος.

Επίσης, είναι σημαντικό να διευκρινίσω σε αυτό το σημείο ότι ο φόβος που αναφέρω παραπάνω δεν είναι ο φόβος που μας προστατεύει (π.χ. με απέλυσαν από την εργασία μου και ανησυχώ πόσα χρήματα θα ξοδέψω και μπαίνω σε μια διαδικασία να είμαι προσεκτικός ως προς την διαχείριση των χρημάτων που ήδη έχω από φόβο να μην τα ξοδέψω όλα) αλλά ο φόβος που μας εγκλωβίζει ή μας περιορίζει και συμβαίνει ακριβώς γιατί πηγαίνω στο να ελέγξω το μέλλον αντί να σταθώ να δω τι μου συμβαίνει στο εδώ και τώρα.

Εάν μπορούσα να το αποδώσω με μια εικόνα θα έλεγα πως ένας άνθρωπος βρίσκεται σε ένα δωμάτιο σκοτεινό κρατώντας ένα φακό στο χέρι και πότε κινεί το φακό πέφτοντας το φως του μπροστά από αυτόν- που αντικατοπτρίζει το μέλλον- πότε πίσω από αυτόν που αντικατοπτρίζει το παρελθόν. Χρησιμοποιώντας λοιπόν με αυτόν τον τρόπο τον φακό, δεν βλέπει τον ίδιο, χάνει την αίσθηση του εαυτού του.

Έτσι λοιπόν βρίσκεται σε μια κατάσταση ανισορροπίας πηγαίνοντας πίσω – μπροστά, πράγμα που προκαλεί έντονη ταλαιπωρία και κούραση για το ίδιο το άτομο και παράλληλα το εμποδίζει να μένει στο κέντρο του με την έννοια ότι δεν μπορεί να βιώσει το παρόν και να αναγνωρίσει τι χρειάζεται και ποιες είναι διαθέσιμες πηγές ή οι πόροι που υπάρχουν γύρω του για να καλύψει την ανάγκη του.

Πως λοιπόν μπορώ να βιώσω την αλλαγή νιώθοντας ασφάλεια?

Μένοντας λοιπόν στο παρόν, στο κέντρο μου, σε αυτό που μου συμβαίνει στο εδώ και τώρα όπως αναφέρω και παραπάνω, μπορώ να δω ποιος είμαι, σε τι συνθήκη βρίσκομαι ,να διερευνήσω τις διαθέσιμες πηγές στήριξης που έχω στο παρόν, και να βρω νέους τρόπους να καλύψω την ανάγκη μου γι αυτή την δεδομένη κατάσταση.

Να προσαρμοστώ δηλαδή δημιουργικά στην εκάστοτε συνθήκη. Όλη αυτή η διαδικασία βέβαια γίνεται μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις, δεν γίνεται αυτόματα από το άτομο. Άλλωστε το άτομο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την παρουσία και την σχέση με τους άλλους ανθρώπους. Η επαφή και το μοίρασμα με ανθρώπους από το περιβάλλον μου(οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι) με βοηθά να ανακαλύψω καινούργιους τρόπους για να ανταποκριθώ στην ανάγκη μου που αναδύεται στη εκάστοτε συνθήκη.

Παράλληλα, μπορώ να αξιοποιήσω την γνώση του παρελθόντος που έχει αφομοιωθεί μέσα από προσωπικά μου βιώματα, από πράγματα που έχω διαβάσει κ.α. Αυτή την γνώση μπορώ να την φέρω στο παρόν και να την μεταβολίσω στο σήμερα. Λίγες φορές αυτή η γνώση του παρελθόντος μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτούσια καθώς η κάθε συνθήκη είναι διαφορετική ακόμα και εάν κάνουμε λόγο για ένα ίδιο γεγονός (π.χ. μια φυσική απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή ο ερχομός ενός καινούργιου μέλους στην οικογένεια). Ετσι επηρεαζόμαστε και αντιδράμε με ένα διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, είναι αλλωστε λογικό καθώς οσο μεγαλώνουμε αλλάζει η προσωπική μας ταυτότητα . Μέσα λοιπόν από αυτόν τον μεταβολισμό πιστεύω πως αναπόφευκτα έρχεται η προσωπική διερεύνηση και ανάπτυξη του καθενός από εμάς.

Είναι λοιπόν στο χέρι μας να δούμε την αλλαγή ως μέσο εξέλιξης ή ως ένα πρόβλημα για να λυθεί.

Πηγή: https://www.e-psychology.gr/selfhelp/3064-pos-stirizomai-se-ena-kosmo-pou-synexos-allazei.html

Κρίσεις πανικού: Συμβουλές και κόλπα από μια έμπειρη!

Πριν απο κάποια χρόνια - ήμουν ακόμη φοιτήτρια- κι ενώ είχα περάσει μια πολύ στρεσογόνα περίοδο με φόρτο ακαδημαϊκών υποχρεώσεων, τα άγχη μου βγήκαν στην επιφάνεια. Θυμάμαι την πρώτη φορά που ένιωσα τα συμπτώματα του πανικού ήμουν στο αμφιθέατρο κι ένιωθα να ασφυκτιώ. Αισθανόμουν ότι οι δυνάμεις μου με εγκαταλείπουν, ότι θα σωριαστώ εκεί, στη μέση της αίθουσας. Με το που βγήκα έξω ένιωσα καλύτερα: ο καθαρός αέρας κι η ελευθερία κινήσεων με ανακούφισαν. Ωστόσο, κάθε τόσο αισθανόμουν μια ταχυπαλμία, μια δυσκολία αναπνοής, μια εκτεταμένη αδυναμία, δεν είχα τη δυνατότητα να συγκεντρωθώ, να κάνω το οτιδήποτε.

Φοβήθηκα πως είμαι άρρωστη και έχω κάτι σοβαρό. Όμως, παθολογικό τίποτα, όλα φυσιολογικά, έσφυζα από σωματική υγεία. Από ψυχολογική;; Ωστόσο τα συμπτώματα επέμεναν και αναφέρθηκαν σαμ έσχατη λύση οι κρίσεις πανικού. Νομίζω όταν το συνειδητοποιείς και το αποδέχεσαι τα συμπτώματα πολλαπλασιάζονται! Νιώθεις να χάνεσαι και δεν ξέρεις πως να το παλέψεις! Παιχνίδι του μυαλού!

Οι δυσκολίες πολλές! Κυρίως να είμαι μόνη μου και να κάνω πράγματα μόνη μου! Δεν μπορούσα να μπω σε κάποιο χώρο που περιορίζονταν οι κινήσεις μου ή η δυνατότητα να αποδράσω! Με τη βοήθεια του ψυχολόγου δέχτηκα κάποιες συμβουλές και βρήκα τρόπους να ξεγελάω το άγχος μου και να παίζω μαζί του!

Τα κόλπα που με βοήθησαν είναι αυτά που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας.

1. Διαφραγματική αναπνοή

Όσοι έχετε βιώσει αισθήματα πανικού, σίγουρα θα έχετε μάθει για τις διαφραγματικές αναπνοές. Μέχρι να τις θυμηθείτε - αρκεί να πάμε πίσω στη νηπιακή μας ηλικία- σταθείτε μπροστά σε έναν καθρέφτη και εισπνεύστε αργά από τη μύτη. Ακουμπήστε ελαφρά την κοιλιά σας και θα τη νιώθετε να φουσκώνει με αέρα. Δεν πρέπει να κινούνται οι ώμοι ή να προτάσσονται οι πνεύμονες. Εκπνεύστε απαλά από το στόμα.

extra tip: Μην επαναλάβετε για πολλές φορές, καθώς η διαδικασία θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα κι αντί να ηρεμίσετε θα αγχωθείτε περισσότερο.

2. Αποδεχτείτε την κρίση

Το πιο απλό και το πιο εύκολο. Μπορεί να φαίνεται εντελώς ανούσιο και αστείο, αλλά αν παραδεχτείτε ότι οι σκέψεις που κατακλύζουν το κεφάλι σας και σας ταλαιπωρούν είναι αποτέλεσμα μιας κρίσης, αυτομάτως θα αισθανθείτε πιο όμορφα. Πολλές φορές η σκέψη είναι βοηθητική και αλλάζει απευθείας το παιχνίδι που παίζει το μυαλό σας εκείνη την στιγμη.

3. Το παρελθόν μπορεί να σας βοηθήσει

Στο μέσο μιας κρίσης πανικού, που οι αρνητικές σκέψεις είναι έντονες, σκεφτείτε μια παλαιότερη κρίση πανικού που ξεπεράσατε με επιτυχία και μιμηθείτε όσο καλύτερα μπορείτε τις κινήσεις και τις σκέψεις που κάνατε.

4. Αποπροσανατολίστε την προσοχή σας

Βρίσκεστε σε ένα χώρο που ξέρετε ότι θα σας προξενήσει μια κρίση πανικού; Βάλτε λίγη μουσική να ακούσετε από το κινητό σας, παίξτε κάποιο παιχνίδι που σας χαλαρώνει, περιηγηθείτε στο διαδίκτυο ή αν κάτι από όλα αυτά είναι αδύνατον να συμβεί ή δεν σας βοηθάει κοιτάξτε το χώρο γύρω σας και μετρήστε κόκκινα αντικείμενα λόγου χάρη. Θυμάμαι στο μετρό, που ούτε το ραδιόφωνο, ούτε το διαδίκτυο είχαν σήμα παρατηρούσα καλά καλά τους ανθρώπους και μετρούσα τα κόκκινα αντικείμενα: τσάντες, παπούτσια, γραβάτες, παπιγιον. Κι όσο εγώ μετρούσα, τα συμπτώματα της κρίσης έφευγαν.

5. Μιλήστε και εκφραστείτε

Η κρίση πανικού είναι όλα αυτά τα απωθημένα λόγια που δεν είπαμε ποτέ. Όλες εκείνες οι εμπειρίες που μας πείραξαν, αλλά δεν τις εκφράσαμε ποτέ. Μην κάνετε τα ίδια λάθη. Μιλήστε κι εκφραστείτε στους φίλους, στους γονείς σας, στο σύντροφο και στα παιδιά σας. Η συζήτηση θα σας βοηθήσει να βάλετε μια τάξη και να μην κρατάτε πράγματα μέσα σας.

extra tip: Προς Θεού μη μαλώσετε με τους ανθρώπους γύρω σας. Αντιμετωπίστε την κατασταση που σασ απασχολέι με τακτ και διαλλακτικότητα.

6. Βοηθητικές σκέψεις

Κάντε σκέψεις που θα σας βοηθήσουν να ξεφύγετε από τα συμπτώματα μιας κρίσης. Σκεφτείτε πρόσωπα ή εμπειρίες που σας έχουν βοηθήσει στο παρελθόν.

extra tip: Το κλειδί στην όλη υπόθεση είναι να μετατρέψετε την αρνητική σκέψη στην αντίστοιχη βοηθητική. Για παράδειγμα, η αρνητική σκέψη: " Δεν μπορώ να πάρω αέρα στο μετρό" μπορεί να γίνει "Οι άλλοι μπορούν να αναπνεύσουν, άρα κι εγώ μπορώ".

7. Τα τσιγάρα, τα ποτά και οι καφέδες

Αποφύγετε το αλκοόλ, τη νικοτίνη και την καφεϊνη για ένα διάστημα, καθώς επηρεάζουν την εκδήλωση των συμπτωμάτων και την διάρκεια των κρίσεων. Υιοθετηστε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και βάλτε στο πρόγραμμα σας και την άσκηση, καθώς θα βοηθήσει στην εκτόνωση και στη χαλάρωσή σας.

8. Διακωμωδειστε την κατάστασή σας και διασκεδάστε το.

Ναι, δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω να πω. Αν νομίζεις ότι θα σωριαστείς κάτω, σκέψου ότι θα έρθει να σε σηκώσει ένας κλόουν με την πιο αστεία φάτσα που έχεις δει ποτέ. Θα σε σηκώσει, θα σε πετάξει στον αέρα, θα κάνετε τα ακροβατικά σας μαζί και στο τέλος θα βγάλετε και μεροκάματο.

9. Μη φοβάστε να τσαλακωθείτε!

Οκ, έχετε κρίσεις πανικού. Ε ΚΑΙ; Δεν είστε ο μοναδικός άνθρωπος στον πλανήτη, ούτε δείχνει αυτό ότι είστε ακατάλληλος και αδύναμος. Όλοι έχουμε περάσει δύσκολες περιόδους και όλοι πρέπει να δείχνουν κατανόηση σε αυτό. Αν φοβάστε ότι θα σας συμβεί κάτι και ο κόσμος θα κοροϊδέψει, τότε είναι πρόβλημά τους και εσείς δεν θα πρέπει να αισθάνεσαι άσχημα για εσάς, αλλά για εκείνους. Αν και εγώ έχω πίστη στους ανθρώπους. Την κατάλληλη στιγμή επιλέγουν το σωστό!

10. Αναλάβετε μόνο όσα μπορείτε.

Είναι πολύ βασικό να γνωρίζουμε τα όρια των ικανοτήτων μας. Πολλές φορές οι γρήγοροι ρυθμοί, η ένταση της καθημερινότητας και η ματαιοδοξία μας οδηγούν στο να ξεπεράσουμε τα όριά μας και με μαθηματική ακρίβεια να προκαλέσουμε μια έκρηξη στον εαυτό μας. Δεν γίνεται να τα κάνουμε ολα εμείς και να τα κάνουμε και τέλεια. Αποδεχτείτε το και δεν θα χάσετε.

extra tip: Όταν άρχισα να τα κάνω όλα ικανοποιητικά και αναλάμβανα όσα μπορούσα και σταδιακά λίγο περισσότερα, τότε έφυγε ο πανικός και ήρθε το παραγωγικό άγχος. Το άγχος που σε βοηθάει και οδηγεί τη σκέψη σου σωστά. Δοκιμάστε το.

11. Αναζητήστε θεραπεία

Αναλόγως με την σοβαρότητα των κρίσεων και την προσωπικότητα του κάθε ατόμου, μπορεί να χρειαστεί και  μια επίσκεψη σε έναν θεραπευτή. Βρείτε μια μορφή θεραπείας που σας ταιριάζει και μπορεί να βοηθήσει στο πρόβλημα σας.


Δεν έχει σημασία ποιος είσαι! Η κρίση πανικού δεν κάνει διακρίσεις! Κι όπως πολύ χαριτωμένα μου είπε κάποιος καθηγητής μου: "Μα, αγαπητή μου, θα πρέπει να χαίρεστε που το σώμα σας δίνει αυτά τα σημάδια. Είναι ένα πολύ ευχάριστο γεγονός και θα πρέπει να το αξιοποιήσετε σωστα!".

Το φαινόμενο "drop out"

Δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που επισκεπτομαστε έναν θεραπευτή ψυχολόγο ή ψυχίατρο απώτερος στόχος είναι η θεραπεία του.

Η θεραπεία για να επιτευχθεί χρειάζεται θέληση, επιμονή και υπομονή. Μπορεί να μην έρθει και ποτέ, κι απλά θεραπευτικός στόχος να τεθεί η συμβίωση με τη δυσλειτουργική συμπεριφορά. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που η θεραπεία επιτυγχάνει σταδιακά, αλλά ο θεραπευόμενος ή η οικογένεια του - όταν πρόκειται για παιδί- εγκαταλειπουν την προσπάθεια;

Το λεγόμενο Drop Out είναι ένα φαινόμενο που όλοι οι θεραπευτές λίγο πολύ έχουμε έρθει αντιμέτωποι με αυτό. Οι θεραπευόμενοι για διάφορους λόγους ο καθένας αποφασίζουν να σταματήσουν τη θεραπεία, πολλές φορές χωρίς να ενημερώσουν καν. Δεν έρχονται στα ραντεβού τους, αποφεύγουν την επαφή με το θεραπευτή τους. Δεν είναι αποτέλεσμα κακής διαχείρισης ή ανικανότητας του  θεραπευτή, αλλά καθαρή απόφαση του θεραπευόμενου.

Γιατί όμως κάποιος που θέλει να θεραπευτεί ξαφνικά σταματάει;

Πολλοί είναι οι λόγοι που συνδράμουν σε αυτή την απόφαση του θεραπευόμενου. Ένας από τους βασικότερους, κατά την προσωπική μου άποψη, είναι η αντίσταση του στη θεραπεία. Δοκιμάζουμε ένα μοντέλο το οποίο λειτουργεί, φέρνει αποτελέσματα, αλλά ξαφνικά συνειδητοποιουμε ότι δεν έχουμε μάθει να ζούμε χωρίς τη δυσλειτουργία, δεν την έχουμε πενθήσει, δεν απομακρυνομαστε ομαλά και σταδιακά από αυτή.

Στη θεραπεία παιδιού και οικογένειας όταν λύνεται σταδιακά το κουβάρι των προβλημάτων ή όλα παίρνουν το δρόμο τους, τότε ξεσκεπάζεται ένας όγκος δυσκολιών που κανείς δεν έχει μάθει να διαχειρίζεται και τα πράγματα γίνονται χειρότερα από πριν.

Για παράδειγμα, μια μητέρα είχε μάθει να επικοινωνεί με το παιδί της μόνο κάτω από τις συνθήκες της ανυπακοής, της σκανταλιάς και της τιμωρίας. Επισκέπτεται λοιπόν τον θεραπευτή με αίτημα το παιδί της να μάθει να ακούει και να επικοινωνεί με μεγαλύτερη ευκολία μαζί του. Όταν το παιδί έμαθε  να αντιδρά με ηρεμία και να ακούει τους γύρω του και τις ανάγκες τους, τότε γινόταν ακόμα πιο αυστηρή και πιεστική μέχρι να δει την εικόνα που ήξερε να αντιμετωπίσει.
Η μητέρα του παιδιού δεν είχε μάθει να επικοινωνεί μαζί του διαφορετικα, δεν τα κατάφερε ποτέ να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση και τελικά σταμάτησε τη θεραπεία.

Άλλος ένας λόγος που μπορεί κάποιος να σπάσει το θεραπευτικό συμβόλαιο και να μην συνεχίσει τη θεραπεία του, είναι ότι δεν βλέπει άμεσα αποτελέσματα ή τα αποτελέσματα δεν τον καλύπτουν. Έτσι καταλήγει στο βεβιασμένο συμπέρασμα ότι η θεραπεία δεν βοηθάει, οπότε σταματά. Προφανώς και η θεραπεία δεν αντικαθιστά το παυσίπονο, άρα τα αποτελέσματα δεν θα φανούν άμεσα. Καλό θα ήταν οι στόχοι που ορίζετε στο θεραπευτικό σας συμβόλαιο να είναι μικρότεροι, για να παίρνει κι ο θεραπευόμενος τη θετική του ενίσχυση.

Στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων ένας άλλος συχνός λόγος αποτελεί το κόστος των θεραπειών. Δυστυχώς στη χώρα μας ή θεραπεία με ψυχολόγο δεν καλύπτεται από κάποιο ασφαλιστικό φορέα - τουλάχιστον όχι άμεσα κι όχι αν δεν υπάρχει κάποιο πολύ σοβαρό πρόβλημα. Σίγουρα το κόστος για μια θεραπεία είναι επιβαρυντικό, αλλά μπορεί να γίνει ένας διαφορετικός διακανονισμός που να αισθάνεται κι ο θεραπευτής άνετα με αυτόν. Μέσα από τη συζήτηση των εναλλακτικών κι οι δυο εμπλεκόμενοι θα αισθανθούν ασφάλεια και ικανοποίηση.

Ένα τελευταίο, αλλά αρκετά δύσκολο βήμα είναι να αλλάξει κάνεις τον τρόπο ζωής του και να υιοθετήσει πράγματα στην καθημερινότητα του που θα τον βοηθήσουν να αισθάνεται πιο ήρεμος και υγιής. Είναι πολύ δύσκολο, ειδικά για τους ενήλικες να το πάρουν απόφαση και χρειάζεται συνεχώς να έχουν στήριξη από το θεραπευτή κι από το κοντινό τους περιβάλλον.

Τι σημαίνει το "drop out" για ένα θεραπευτή;

Πιθανόν στην απόφαση κάποιου θεραπευόμενου να σταματήσει τη θεραπεία να αισθανθείτε σαν θεραπευτές αδύναμοι και να αρχίσετε να κατηγορείτε τον εαυτό σας. Μπορεί να σας περάσει από το μυαλό ότι κάτι δεν κάνατε καλά, ότι δεν είστε καλός στη δουλειά σας και καλό θα ήταν να κάνετε κάτι που θα σας βοηθήσει να εξελιχθείτε. Πιθανόν να μη σας νοιάξει και καθόλου.

Απαλλαχθείτε από το μερίδιο ευθύνης. Αν ήσασταν στο θεραπευτικό συμβόλαιο ξεκάθαρος και ακριβής, αν θεωρείτε ότι κάνατε κ δικό τη δουλειά σας, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να το σκέφτεστε.

Ρίξτε μια ματιά στο παρελθόν σας ως θεραπευτής. Πόσο κόσμο έχετε βοηθήσει, πόσα άτομα ολοκλήρωσαν με επιτυχία τη θεραπεία τους. Τότε ίσως οι ανασφάλειες σας καμφθούν και συνεχίσετε πιο δυνατός τη δουλειά σας.

Θεωρώ ότι στη χώρα μας αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, καθώς δεν είναι ξεκάθαρο τι προσφέρει η θεραπεία ή τι μπορεί κανείς να πετύχει μέσω αυτής. Στερούμαστε παιδείας και ενημέρωσης για το θέμα. Οπότε πριν κλείσετε ραντεβού, ενημερωθείτε για τον τρόπο που λειτουργεί η θεραπευτική διαδικασία.

Παιδιά "Πινόκιο": Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα;

Τα παιδιά χρησιμοποιούν το ψέμα στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους ή λένε ψέματα στους μεγάλους. Σκαρφίζονται ψέματα για το σχολείο, ψέματα για τις εξωσχολικές δραστηριότητες, για τους φίλους και τα αδέρφια τους, ακόμα και για τους γονείς τους καμιά φορά.

Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και τη συναισθηματική και νοητική του κατάσταση πρέπει να δίνουμε μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία στα ψέματά του. Ας πούμε για παράδειγμα, αν ένα παιδί 3 ετών λέει ψέματα είναι γιατί μπορεί απλά να έχει μπερδέψει την πραγματικότητα με τη φαντασία του - να έχει συγχυστεί από αυτά που βλέπει να συμβαίνουν στα παιδικά ή στα παραμύθια και στην πραγματική τους ζωή. Αν όμως ένα μεγαλύτερο παιδί, δημοτικού ή γυμνασίου, αναφέρει κάτι φανταστικό, τότε ίσως θα πρέπει να του δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή. Τέλος, ανάλογα με το χαρακτήρα του, μπορούμε να χειριστούμε το ψέμα του παιδιού μας διαφορετικά κάθε φορά.

Γιατί μπορεί τα παιδιά να λένε ψέματα; Τι μπορείτε να κάνετε σε κάθε περίπτωση; 

Όσες φορές κι αν έχετε εξηγήσει στο παιδί σας τη σημασία της αλήθειας, επιμένει να χρησιμοποιεί το ψέμα για πολλά γεγονότα της καθημερινότητάς του. Καταρχάς είναι σημαντικό να εξηγήσετε στο παιδί σας πόσο σημαντική είναι η αλήθεια για όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Ξεκάθαρο βέβαια πρέπει να είναι και το πόσο σπουδαίο είναι για εσάς τους γονείς να γνωρίζετε όλα όσα πραγματικά το απασχολούν και να  σας εμπιστεύεται κι εκείνο όσο το δυνατόν περισσότερο. 

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να πει ψέματα. 

Αρχικά, ένα παιδί καταφεύγει στο ψέμα, όταν θέλει να τραβήξει την προσοχή σας. Αν πολλές φορές που το παιδί σας έχει προσπαθήσει να σας μιλήσει, έχει βρεθεί αντιμέτωπο με την κούραση ή την αδιαφορία σας, αν έχετε υποβιβάσει αυτό που το παιδί σας θέλει να σας πει ή αυτό που το απασχολεί, τότε χρειάζεται να πει κάτι πιο "σοβαρό" για να του δώσετε την απαιτούμενη προσοχή. Μην ξεχνάτε ότι το παιδί σας χρειάζεται το χρόνο και την προσοχή σας για να αισθάνεται άνετα να σας μιλήσει και να σας πει όσα τον απασχολούν.

Ένας δεύτερος λόγος που το παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί το ψέμα είναι γιατί θέλει να δείξει πόσο ικανός είναι και να σας κάνει να αισθανθείτε περήφανους. Αν σας έχει ακούσει να παινεύεται την αδερφή του, τον ξάδερφο του, ή το φίλο του το Γιωργάκη, που έπαιξε καταπληκτικό ποδόσφαιρο την Κυριακή, τότε θέλει να πάρει και αυτό έναν καλό λόγο ή μια καλή κουβέντα για την προσπάθεια ή την επίδοσή του. 

Επιπλέον τα παιδιά χρησιμοποιούν το ψέμα για να γλιτώσουν την γκρίνια ή την τιμωρία των γονιών τους. Ένας κακός βαθμός στο σχολείο μπορεί να καλυφθεί από το πόσο δύσκολη ήταν η άσκηση ή από το πόσο κουρασμένο αισθάνεται το παιδί. Μπορεί παράλληλα να κρύβει μια δυσκολία, την οποία το παιδί δεν θέλει να αντιληφθείτε. Στην περίπτωση αυτή μην αποπάρετε την προσπάθεια του παιδιού αυτή να καλυφθεί, αλλά φροντίστε να είστε συμπονετικοί απέναντί του και να δείξετε ενδιαφέρον για αυτή του τη δυσκολία, η οποία με τη βοήθειά σας θα καλυφθεί. Επίσης δώστε του κίνητρα για να μελετά περισσότερο τα μαθήματα του σχολείου, υπογραμμίζοντας τη σημασία τους για την μετέπειτα πορεία του. 

Ψέματα για να αποφύγουν τα παιδιά μια σκανταλιά δεν θα πρέπει να τιμωρούνται, καθώς θα φέρουν τα αντίθετα αποτελέσματα και θα διδάξουν το παιδί ότι μπορεί με μια καλύτερη ιστορία να τη γλιτώσουν την επόμενη φορά. Ακόμα κι αν αντιληφθούμε ότι το παιδί έκανε μια σκανταλιά, μπορούμε να το βοηθήσουμε να το μετανιώσει ή να δει ότι έκανε κάτι λάθος. Για παράδειγμα, αν σπάσει ένα βάζο, τότε μαζέψτε μαζί του τα γυαλιά και εξηγείστε του πόσο πολύ σας πλήγωσε αυτό και πόσο σας κούρασε παραπάνω κι εσάς και το ίδιο το παιδί.

Τέλος, τα ψέματα είναι ένα όπλο στα χέρια των παιδιών για να γλιτώσουν από κάτι που τους δυσκολεύει ή τους ζορίζει. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να αναφέρει γεγονότα διαστρεβλωμένα για τη δασκάλα του στο σχολείο, επειδή εκείνη το ζορίζει και έχει απαιτήσεις από εκείνον. Σε μια άλλη περίπτωση, τα παιδιά μπορεί να πουν ψέματα ότι ένας φίλος του τα χτυπάει για να μην παίξουν μαζί του, επειδή εκείνος είναι καλύτερος στο κυνηγητό ή στο κρυφτό. Σημασία έχει να φιλτράρετε οποιοδήποτε από τα ψέματα του παιδιού σας, για να μην φέρνετε τους γύρω σας σε δύσκολη θέση ή προβληματίζεστε περισσότερο. 

Πάντως, το ψέμα μπορεί να το χρησιμοποιούν τα παιδιά για να δείξουν ότι έχουν μια καλύτερη ζωή, ότι είναι ικανότεροι από το διπλανό τους, ότι ο μπαμπάς τους είναι "ήρωας" και η μαμά τους πριγκίπισσα. 

Μην ξεχνάμε το γεγονός ότι τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία μιμούνται. Το πρότυπο μίμησής τους είστε κατά κύριο λόγο εσείς. Αν δομείτε λοιπόν τη σχέση του παιδιού σας με ψέματα, ή αν φανείτε ανάξιοι της εμπιστοσύνης του, τότε το πιο πιθανό είναι να κάνει κι εκείνο κάτι παρόμοιο. 

Όπως και να 'χει όμως, σε οποιαδήποτε περίπτωση κι αν το παιδί σας χρησιμοποιεί το ψέμα, χρειάζεται να το χειριστείτε με ψυχραιμία και διαλλακτικότητα. Σημασία έχει χωρίς να αποκαλύψετε ότι έχετε καταλάβει το ψέμα του, να διδάξετε στο παιδί σας ένα μάθημα για τη δυσκολία που μπορεί να φέρει αυτή η συμπεριφορά στην καθημερινότητά του.

Τι δραστηριότητα να επιλέξω για το παιδί μου; Απαντήσεις στις ερωτήσεις που ταλαιπωρούν τους γονείς!

Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, οι περισσότεροι γονείς αναζητούν και κάποια (κάποιες!) επιπλέον δραστηριότητα για τα παιδιά τους. Πολλοί αναρωτιούνται ποια εφόδια να χαρίσουν στα παιδιά τους και τι να προτιμήσουν - αυτό που αρέσει στα παιδιά τους ή αυτό που πρέπει!

Η υποχρεωτική πίεση των γονέων για δραστηριότητα

Τα παιδιά των πρώτων τάξεων του σχολείου δεν ενδιαφέρονται για να αποκτήσουν κάποια ασχολία. Δεν αντιλαμβάνονται και την αξία της όποιας ασχολίας, όλα θέλουν να τα βλέπουν σαν παιχνίδι και να ασχολούνται με τα δικά τους ενδιαφέρονται - ναι, έχουν!

Οι γονείς από την άλλη, πιεσμένοι κι από τα κοινωνικά πρότυπα, που επιτάσσουν ότι τα παιδιά πρέπει να αρχίσουν αγγλικά νωρίς, μια αθλητική δραστηριότητα για να χτίσουν ωραίο σώμα και -γιατί όχι;- κι ένα μουσικό όργανο, μήπως είναι ταλέντο το παιδί και χαθεί, αγχώνονται και ασκούν πίεση για να αποφασιστεί μια ασχολία το συντομότερο, πριν χαθεί πολύτιμος χρόνος. 

Μη βιάζεστε! Όταν τα παιδιά αισθανθούν ότι πιέζονται, υιοθετούν συμπεριφορές που είτε τις εξωτερικεύουν με έντονο τρόπο - επιθετικότητα, θυμός- είτε τις εσωτερικεύουν και δεν εκφράζονται έντονα, αλλά είναι το ίδιο ανησυχητικές - άγχος, μελαγχολία, χαμηλή αυτοπεποίθηση.

Σεβαστείτε την άποψη του παιδιού σας κι ενισχύστε αυτές τις ικανότητες που θεωρείτε ότι θα αποκομίσει από την ασχολία με δραστηριότητες στο σπίτι. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά βιβλία, ή dvd ή video στο ίντερνετ με ήρωες cartoon που είναι γυρισμένα στα αγγλικά με απλά λογάκια για να ενισχύσουν την περιέργια του παιδιού και να του προκαλέσουν ένα ενδιαφέρον για τη γλώσσα αυτη. 

Μάθετε το παιδί σας να δουλεύει με κανόνες και να τους ακολουθεί. Όλες οι δραστηριότητες, ειδικά οι αθλητικές, πλαισιώνονται από κανόνες, που βοηθούν στην ομαλή συνεργασία και ομαδοποίηση του παιδιού σας και στην πειθαρχία και τη συγκέντρωση που απαιτεί το εκάστοτε άθλημα. Είναι λογικό αν το παιδί σας δεν έχει μάθει να ακούει σε κανόνες ή τους αγνοεί επιδεικτικά, να δυσκολευτεί να προσαρμοστεί και να εκφράζει έντονο αρνητισμό για αυτό που στην αρχή είχε λαχτάρα να κάνει. 

"Μα πότε θα αρχίσει αγγλικά; Η ξαδέρφη του που είναι συνομήλικοι πηγαίνει ήδη 2 χρόνια!"

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι όσο πιο νωρίς ένα παιδί αρχίσει μια δεύτερη γλώσσα τοσο πιο εύκολα θα τη μάθει. Ήδη στις μέρες μας και με τα τεράστια άλματα που έχει κάνει η τεχνολογία τα παιδιά δείχνουν μια μεγαλύτερη ώθηση προς τις ξένες γλώσσες - και δη τα αγγλικά που υπάρχουν παντού (και στα βιντεάκια του youtube που μέχρι και δίχρονα πλέον ξέρουν να βλέπουν). 

Δεν μπορεί το παιδί να αρνείται να αρχίσει τα αγγλικά χωρίς κάποιο λόγο. Μπορεί να αισθάνεται ανασφάλεια και φόβο ότι δεν θα τα καταφέρει, ή να αισθάνεται απέχθεια από το γεγονός ότι πιέζεται για αυτό. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ενισχύσει κανείς το ενδιαφέρον του παιδιού του για μια ξένη γλώσσα. Πλέον, υπάρχουν παιχνίδια ή βιβλία ή βίντεο -αν είστε της τεχνολογίας- με ήρωες καρτούν να μιλούν στα αγγλικά και να προκαλούν μια θετική διάθεση στο παιδί απέναντι στη γλώσσα αυτή. Η Ντόρα, ο Μίκυ, ο Σκούμπι-ντου, η Φρόζεν και όλοι αυτοί οι αγαπητοί από παιδιά ήρωες θα ττου δημιουργήσουν ένα κίνητρο, το οποίο εσείς μπορείτε να το εκμεταλλευτείτε έξυπνα.

"Ξεκίνησε μπάσκετ αυτό το μήνα! Έχουμε ήδη αλλάξει 3 αθλήματα και 2 μουσικά όργανα!"

Είναι φυσικό ο πρώτος καιρός επιλογής μιας δραστηριότητας να αφιερώνεται σε επιλογές, σε αποδοχή ή σε απόρριψη. Εδώ οι μεγαλύτεροι άνθρωποι και στην αναζήτηση ενός χόμπυ δεν ξέρουμε τι να πρωτοκάνουμε. Τα παιδιά θα περάσουν από αυτή τη διαδικασία, θα είναι μια ωραία εμπειρία για αυτά, θα δοκιμάσουν, θα λειτουργήσει το μυαλό τους με τα υπέρ και τα κατά, θα ζυγίσούν τα πλεονεκτήματα και θα αποφασίσουν. Μη τους στερείτε αυτή τη χαρά, αλλά γίνετε αρωγοί σε αυτή την ευχάριστη επιτυχία. 

Επίσης, υπάρχει η περίπτωση να ξεκινήσει κάτι με πολλή διάθεση και να μετανιώσει στην πορεία και να ζητήσει να σταματήσει. Πριν του κάνετε το χατήρι, ελέγξτε τους λόγους που θέλει να γίνει αυτό. Πολλές φορές τα παιδιά είτε λόγω άγχους είτε εξαιτίας μιας δυσάρεστης εμπειρίας ζητάνε να αποχωρήσουν από μια δραστηριότητα που τους προσφέρει χαρά. Πως θα το μάθετε; Μα δειτε με τι θα ασχολείται στο σπίτι, στο σχολείο, στο πάρκο! Αν είναι κάτι που του αρέσει, θα συνεχίσει να το κάνει εκτός πλαισίου και αυτό θα είναι το μήνυμα που πρέπει να λάβετε. 

"Ναι, θέλει να αρχίσει ποδόσφαιρο! Αλλά εγώ θεωρώ μια ξένη γλώσσα πιο σημαντική. Δεν υπάρχει η δυνατότητα και για τα δυο!" 

Προφανώς και το παιδί θα ζητάει πολλά πράγματα που δεν θα μπορείτε να τα παρέχετε. Πριν πανικοβληθείτε, συζητήστε με το παιδί σας. Τα παιδιά μπορεί να μην έχουν την ικανότητα να σκέφτονται με τη λογική, αλλά είναι σε θέση να κατανοήσουν κάθε κουβέντα που θα τους πούμε και κάθε επιχείρημα που θα τους δώσουμε. Έπειτα, δείτε τι έχει περισσότερη σημασία για εσάς: να περνάει καλά το παιδί και να ξεφεύγει από τη ρουτίνα και να εκτονώνεται ή να μάθει μια ξένη γλώσσα; Συμβουλευτείτε τις δωρεάν δραστηριότητες που προσφέρει είτε ο δήμος είτε ο σύλλογος γονέων μήπως μπορέσετε να συνδυάσετε και τα δύο τρόπον τινά.

"Να επιλέξω ένα ομαδικό άθλημα ή ένα ατομικό; Να το στείλω σε φροντιστήριο ή να φέρω δάσκαλο στο σπίτι;"

Και στις δύο περιπτώσεις το παιδί θα σας δώσει την απάντηση. Σίγουρα ένα ομαδικό περιβάλλον και μια ομαδική διδασκαλία θα βοηθούσε πολύπλευρα το παιδί σας. Άλλωστε έρευνες έχουν δείξει, ότι η ομαδική διδασκαλία προσφέρει πολλά περισσότερα στο παιδί από ένα ιδιαίτερο μάθημα. 

Όμως, δείτε το χαρακτήρα του παιδιού σας. Είναι ένα παιδί που πατάει στα πόδια του, οπότε θα προσπαθεί να γίνει καλύτερο μιμούμενο τα υπόλοιπα παιδιά, ή έχει έναν αδύναμο χαρακτήρα που σε περίπτωση που τα υπόλοιπα παιδιά το "καπελώνουν" θα τραυματιστεί. Στην πρώτη περίπτωση η επιλογή ενός ομαδικού προγράμματος θα ήταν ιδανική και το παιδί θα ξέφευγε λίγο από το "αποστειρωμένο" περιβάλλον του σπιτιού. Στη δεύτερη περίπτωση, η καλύτερη επιλογή θα ήταν ένα ατομοκεντρικό πρόγραμμα με την οπτική το παιδί να δυναμώσει, και στην πορεία να ενταχθεί και σε ένα ομαδικό πλαίσιο. 

"Ο Γιωργάκης είναι καλύτερος από το παιδί μου, αν και δεν είναι τόσο δυνατός! Μήπως τεμπελιάζει;"

Το κάθε παιδί έχει το δικό του τρόπο έκφρασης και τα δικά του ιδιαίτερα "ταλέντα". Αν όλα τα παιδιά ήταν ίδια, τότε δεν θα μιλούσαμε για ανθρώπινα όντα, αλλά για ρομπότ! Μην έχετε απαιτήσεις να είναι ο καλύτερος, με τις περισσότερες ευστοχίες και επιτυχίες. Όλα αυτά ξεφεύγουν από το στόχο σας, που είναι το παιδί σας να περνάει καλά. Σίγουρα δεν μπορούν όλα τα παιδιά να γίνουν πρωταθλητές ή να μαθαίνουν με τον ίδιο τρόπο και την ίδια ταχύτητα, οπότε η πίεση μόνο τα αντίθετα αποτελέσματα μπορεί να φέρει. 

Οτιδήποτε κι αν αποφασίσετε, μην ξεχνάτε ότι σημασία έχει το παιδί σας να απολαμβάνει αυτό που κάνει και να αποκομίζει θετικές συμπεριφορές και εντυπώσεις. Διαφορετικά καμία επιπλέον δραστηριότητα δεν θα έχει νόημα για αυτό.

Να πάει παιδικό σταθμό ή όχι;

"Να στείλω το παιδί μου στον παιδικό σταθμό; Θα το βοηθήσει;"

"Εμείς δουλεύουμε πολύ, αλλά οι γιαγιάδες είναι εκεί για να προσέχουν τα παιδιά μας. Τι να τον κάνουμε τον παιδικό σταθμο;"

"Στον παιδικό σταθμό πάνε τα παιδιά που έχουν ανάγκη και οι γονείς δυσκολεύονται. Εμείς, δόξα τω Θεώ μπορούμε!"

Ο παιδικός σταθμός είναι πάντα ένα καίριο θέμα για τους γονείς. Από τότε που οι γυναίκες έχουν λάβει πιο ενεργό ρόλο στον εργασιακό στίβο, οι ώρες για το ρόλο της μητέρας έχουν περιοριστεί. Το κενό αυτό έρχονται να καλύψουν οι γιαγιάδες, και αν δεν είναι κι εκείνες διαθέσιμες, οι παιδικοί σταθμοί. Όμως είναι όντως οι παιδικοί σταθμοί "παρκινγκ βρεφών" ή έχουν θετική επιρροή στην ανάπτυη των παιδιών;

Στο εξωτερικό τα παιδιά ξεκινούν τον παιδικό σταθμό από βρέφη. Οι μητέρες από 4 μηνών συνήθως τα εμπιστεύονται σε κάποιο χώρο ημερήσιας φροντίδας, καθώς δεν έχουν την πολυτέλεια να εγκαταλέιψουν τις δουλειές τους για μεγαλύτερο διάστημα και οι γιαγιάδες είναι "δυσεύρετες". Ωστόσο στην Ελλάδα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Οι περισσότεροι γονείς περνούν το πρώτο εξάμηνο της ζωής του μωρού τους δίπλα του, τουλαχιστον ο ένας από αυτούς. Επίσης, στις περισσότερες ελληνικές οικογένειες, οι παππούδες και οι γιαγιάδες είναι πάντοτε παρόντες να βοηθήσουν και να στηρίξουν τα παιδιά τους όπου χρειάζεται. Οπότε ο παιδικός σταθμός μπαίνει στη ζωή ενός παιδιού πολύ αργότερα.

Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει το παιδί τον παιδικό σταθμό;

Οι γνώμες των ειδικών τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων διίστανται. Οι μεν υποστηρίζουν ότι τα παιδιά είναι καλύτερο να μένουν σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο, και να μεταπηδούν απευθείας στο νηπιαγωγείο. Οι δε θεωρούν ότι το παιδί είναι καλό να αρχίσει την αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά της ηλικίας του από τα 2 τους έτη.

 Παρόλα αυτά, οι έρευνες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά μπορούν να ανταπεξέλθουν στα ερεθίσματα που λαμβάνουν στον παιδικό σταθμό από την ηλικία των 3 και έπειτα. Μέχρι τότε δεν είναι έτοιμα να ανταποκριθούν στις πληροφορίες που δέχονται. 

Και στην μια και στην άλλη περίπτωση, οι γονείς δεν χρειάζονται να νιώθουν ενοχές. Υπάρχουν μαμάδες που έχουν τη δυνατότητα να φροντίζουν το παιδί τους μέχρι το προνήπιο και καλά κάνουν. Υπάρχουν μαμάδες που πρέπει να δουλέψουν και στέλνουν το παιδί τους στον παιδικό σταθμό.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που μπορεί να αποκομίσει ένα πα
ιδί από τον παιδικό σταθμό;

Σύμφωνα με τις έρευνες, τα παιδιά που πηγαίνουν από νωρίς στον παιδικό σταθμό σε σχέση με τα παιδιά που φοιτούν κατευθείαν στο νηπιαγωγείο, αλλά στο σπίτι δέχονται πληθώρα ερεθισμάτων, δεν έχουν διαφορές στη νοητική τους ανάπτυξη. Ωστόσο, τα παιδιά που είναι στο σπίτι, και δεν δέχονται ερεθίσματα, παρουσιάζουν μια μικρή κάμψη της νοητικής τους ικανότητας και χρειάζονται περισσότερο χρόνο επεξεργασίας ερεθισμάτων.

Σε κοινωνικό επίπεδο τα παιδιά που μένουν στο σπίτι με τη φροντίδα των γονιών έχουν λιγότερες ευκαιρίες επικοινωνίας με άλλα παιδιά της ηλικίας τους. Δεν είναι εύκολο για εκείνα να μοιράζονται την προσοχή κάποιου άλλου με άλλα παιδιά, δεν έχουν μάθει να μοιράζονται, δεν είναι τόσο ανεξάρτητα. Από την άλλη μεριά, τα παιδιά που πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό είναι πιο κοινωνικά, οι επικοινωνιακές τους δεξιότητες εδραιώνονται όλο και περισσότερο, έχουν μάθει να είναι πιο αυτάρκη και ανεξάρτητα. Παράλληλα, έχουν ξεπεράσει το εγωκεντρικό πρότυπο του σπιτιού - "εγώ είμαι το μοναδικό παιδί στο σπίτι, εγώ δέχομαι όλη την αγάπη και τη φροντίδα".

Ποια είναι τα μειονεκτήματα για ένα παιδί στον παιδικό σταθμό;

Θα ήταν βίαιο το συμπέρασμα να πούμε ότι τα παιδιά στον παιδικό σταθμό είναι πιο "τυχερά" ή αναπτύσσονται πιο όμορφα και ομαλά. Αρχικά, τα παιδιά αυτά στερούνται από πολύ νωρίς τη "φωλιά" τους, το μητρικό και πατρικό άγγιγμα. Πολλά παιδιά δεν είναι έτοιμα για αυτήν την αλλαγή και δεν μπορούν να προσαρμοστούν εύκολα στο πλαίσιο του παιδικού σταθμού. Βιώνουν έντονο άγχος (άγχος αποχωρισμού), δυσκολίες προσαρμογής, κλαίνε μέχρι να έρθει η ώρα να πάνε σπίτι τους.
Επίσης, όσον αφορά το κοινωνικό τους επίπεδο γίνονται πιο επιθετικά, ίσως αγενή κάποιες φορές και η συμπεριφορά τους ξεφεύγει από τα όρια που τους έχουν θέσει οι γονείς τους. Πολλοί γονείς βλέπουν τα παιδιά τους να αλλάζουν, να γίνονται πιο ανυπάκουα και να πρέπει να γίνονται πιο αυστηροί για να τα βγάλουν πέρα μαζί τους.

Παιδικός σταθμός ή "γιαγιάδες αμέσου δράσεως";

Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, στην Ελλάδα αντί για τους παιδικούς σταθμούς υπάρχουν οι γιαγιάδες για να βοηθούν τους γονείς που εργάζονται σκληρά. Οι γιαγιάδες είναι υπέροχες και ο ρόλος τους αναντικατάστατος. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με τις γιαγιάδες είναι μεν πιο καλομαθημένα, αλλά δεν έχουν στερηθεί ουσιαστικά το οικογενειακό κλίμα. Δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις οι ρόλοι συγχέονται και πολλές φορές τα παιδιά συγχύζονται και μπερδεύονται. Για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρχουν σαφή όρια και να είναι ξεκάθαρες οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις του καθενός στην ανατροφή του παιδιού.
Πέραν των άλλων, όπως είναι φυσικό, οι γιαγιάδες δεν μπορούν να προσφέρουν την πληθώρα ερεθισμάτων που ένα παιδί χρειάζεται σε αυτήν την ηλικία. Οπότε είναι σημαντικό οι γονείς να υπερκαλύπτουν αυτήν την ανάγκη, να παίζουν δηλαδή με το παιδί τους και να του προσφέρουν όσα περισσότερα ερεθίσματα μπορούν που θα το βοηθήσουν στην ανάπτυξή του. 

Οτιδήποτε κι αν αποφασίσετε ως γονείς να θυμάστε ότι αυτό που έχει σημασία είναι η ψυχική ισορροπία του παιδιού. Αυτό που τα παιδιά χρειάζονται είναι ένα περιβάλλον σταθερό με πολλή αγάπη και φροντίδα. Όλα τα υπόλοιπα μπορούν να διορθωθούν.

Χτυποκάρδια πριν το σχολείο!

Το καλοκαίρι φτάνει σιγά σιγά στο τέλος του και τη σκυτάλη παίρνει ο Σεπτέμβρης, που φέρνει μαζί του τη σχολική προετοιμασία. Μικρά παιδάκια θα πάνε για πρώτη φορά στο σχολείο και μεγαλύτερα παιδιά θα πρέπει να ξαναμπούν στο φθινοπωρινό τους πρόγραμμα. Όλα αυτά δημουργούν πονοκέφαλο και άγχος στους γονείς, αλλά υπάρχουν τρόποι για να βοηθηθείτε και να γίνει ομαλά η μετάβαση από το ξεγνοιαστο καλοκαίρι στο απαιτητικό φθινόπωρο.

Είναι δύσκολος τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς - ειδικά αυτούς που δεν εργάζονται- ο αποχωρισμός. Τα παιδιά βιώνουν άγχος, καθώς δρουν σε ένα καινούριο περιβάλλον, μακριά από το σπίτι τους και από την ασφάλεια των γονιών τους. Οι γονείς αισθάνονται ανασφάλεια, εφόσον τα παιδιά τους στερούνται της παρουσίας και της προστασίας τους. Ωστόσο για να ξεπεραστούν αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα και καθόλου πισωγυρίσματα.

Μπορεί να ραγίζει η καρδιά σας βλέποντας το παιδί σας να κλαίει μόλις το αφήνετε στη σχολική αίθουσα, να θέλετε να πάτε να το αγκαλιάσετε και να το παρετε μαζί σας, αλλά το καλύτερο που θα έχετε να δείξετε είναι η αποφασιστικότητα και η τήρηση των κανόνων. Για να μη φτάσουν όμως μέχρι εκεί τα πράγματα και για να μην περνάτε ένα δράμα, να τι μπορείτε να κάνετε.

Πρώτη χρονιά στο σχολείο!

1. Συζήτηση:

Μιλήστε μαζί με το παιδί σας για το νέο αυτό βήμα του. Ακούστε τους προβληματισμούς του και εφησυχάστε το ότι θα είστε δίπλα του εκεί σε οτιδήποτε χρειαστεί. Μιλήστε για τα θετικά του σχολείου, ότι θα είναι με άλλα παιδιά της ηλικίας του, ότι θα μάθει καινούρια πράγματα και θα κάνει καινούριες παρέες. Μπορείτε να πάρετε και ένα παραμύθι με τον αγαπημένο του ήρωα να πηγαίνει για πρώτη φορά σχολείο για να εξομαλύνετε το άγχος του ή παίξτε το σχολείο. Το παιχνίδι θα βοηθήσει το παιδί να αποβάλλει το άγχος του και να αντιμετωπίσει το σχολείο σαν μαια νέα περιπέτεια. Φτιάξτε κανόνες, πάρτε κούκλες, πίνακες και θρανία και καλή διασκέδαση!

2. Προσαρμογή

Περάστε από το χώρο του σχολείου με διάφορους τρόπους μετακίνησης (πχ με τα πόδια, με το αυτοκίνητο, με το λεωφορείο) και αφήστε το να φανταστεί τον εαυτό του εκεί μέσα. Δείξτε του κάποια σημεία που θα μπορεί να παίζει, κάποιες γωνιές που θα μπορεί να τρώει, να ηρεμεί κλπ. Αν είναι ανοιχτός ο χώρος, μπορείτε να πηγαίνετε και για να παίζει στο προαύλιο.

3. Προετοιμασία

Πηγαίντε μαζί για να ψωνίσετε τα απαραίτητα σχολικά είδη. Μάθετε το παιδί να ετοιμάζει μόνο του την τσάντα του και τα ρούχα του και κάνετε κάποιες μικρές πρόβες μέχρι την έναρξη του σχολείου. Βοηθήστε στην ανεξαρτησία του, θα είναι το κλειδί για μια ομαλή μετάβαση. Μπορείτε να φτιάξετε μαζί έναν πίνακα με τα πράγματα που μπορεί να κάνει μόνο του και να τα τσεκάρετε κάθε μέρα.

4. Πρώτη μέρα στο σχολείο

Πάρτε μαζί το παιδί σας όταν πάτε να το γράψετε στο σχολείο. Γνωρίστε του το περιβάλλον, τους δασκάλους και τους χώρους εκεί. Κάντε το να αισθανθεί ασφάλεια. Δείξτε ενθουσιασμό και περηφάνια που το παιδί σας κάνει τα πρώτα του βήματα.

Είναι πιθανό την πρώτη μέρα το παιδί να βιώσει έντονα αρνητικά συναισθήματα και να παρακαλάει να το πάρετε μαζί σας. Όσο επώδυνο κι αν σας είναι πρέπει να δείξετε ψυχραιμία, να το καθησυχάσετε ότι σε λίγες ώρες θα το πάρετε πίσω στο σπίτι και να το παροτρύνετε να έχει όμορφα πράγματα να σας πει τότε. Αν γνωρίζετε κάποιο άλλο παιδί στο σχολείο, ενθαρρύνετε την παρέα μαζί του. Αν παρόλα αυτά δεν ησυχάζει, το καλύτερο θα ήταν να φύγετε αμέσως. Όσο είστε εκεί πιστεύει ότι υπάρχει μια ελπίδα να τη γλιτώσει!

Προσαρμογή για μεγαλύτερα παιδια!

Τα παιδιά που ήδη γνωρίζουν την τάξη τους, το περιβάλλον και το χώρο του σχολείου, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να υιοθετήσουν το καθημερινό τους πρόγραμμα. Μπορείτε να τα βοηθήσετε με διάφορους τρόπους:

Ø Αρχικά ξεκινήστε να βάζετε πρόγραμμα στον ελεύθερο χρόνο του. Οι ώρες μπροστά στον υπολογιστή και στην τηλεόραση πρέπει να περιοριστούν. Αγοράστε του κάποιο βιβλίο για να κάνει κάποιες ασκήσεις επαναληπτικού τύπου και προετοιμασίας για τη νέα χρονιά.

Ø Ξυπνάτε το παιδί σας κάθε μέρα όλο και πιο νωρίς, ώστε να μπαίνει στις πρωινές του συνήθειες. Μάθετε το παιδί σας να ετοιμάζεται μόνο του για το σχολείο. Φτιάξτε του ένα πίνακα με την πρωινή του ρουτίνα.

Ø Ξεκινήστε να θέσετε τους κανόνες της νέας χρονιάς. Συζητήστε ποιες δραστηριότητες θα ήθελε να ξεκινήσει το παιδί σας και ποια πράγματα θα μπορούσε να κάνει. Καλό θα ήταν να μη φορτώνετε το πρόγραμμα του παιδιού με παραπάνω πράγματα, μόνο και μόνο για να απασχολείται. Τα παιδιά χρειάζονται ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι και ξεκούραση.

Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά σας θα είναι πανέτοιμα για την έναρξη της νέας χρονιάς. Κι αν έχουν κι εσάς συμμάχους, θα είναι καλύτερα τα πράγματα.

Παιδιά στον παιδικό σταθμό!

Κάποιες μητέρες αναρωτιέστε πως μπορείτε να βοηθήσετε τα μωρά σας να προσαρμοστούν στον παιδικό σταθμό. Η αλήθεια είναι ότι τα μωρά αισθάνονται αυτά που εσείς νιώθετε και τους μεταδίδετε. Μιλήστε τους σαν να είναι μεγάλα παιδιά και να μπορείτε να συνεννοηθείτε μαζί τους. Δώστε τους θετικά ερεθίσματα για αυτήν την εξέλιξη. Δείξτε τους τρυφερότητα και φροντίδα και εμπιστευτείτε κυρίως τους παιδαγωγούς που θα αναλάβουν την φροντίδα τους. Αν είστε διστακτικοί, τα παιδιά θα το καταλάβουν και θα τους δημιουργηθεί αρνητική εντύπωση.

Με ψυχραιμία και καλή διάθεση μπορείτε να αντιμετωπίσετε την κάθε δυνατή αντίδραση. Αν παρόλα αυτά αισθάνεστε ανασφάλεια ή ανικανότητα, εμπιστευθείτε τους ειδικούς. Παιδοψυχολόγοι αναλαμβάνουν να προετοιμάσουν το παιδί σας ή να αποσυμφορίσουν τα αρνητικά συναισθήματα του για το σχολείο.

Καλή αρχή σε όλους!